ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η τεκτονική μύηση είναι η απόκτηση και η μετάδοση μίας εσωτερικής γνώσης, συχνά κατόπιν μίας συνάντησης. Από τη διάχυση του βεβήλου, μεταβαίνουμε στην ενότητα του ιερού. Η Παράδοση φέρει έναν αρχέγονο χαρακτήρα ώστε να μένει άρρηκτα προσδεμένη στον αμετάβλητο άξονα της Αλήθειας.
Μαθητεία και Μετάδοση
Από την παιδική μας ηλικία τελούμε σε μία συνεχή Μαθητεία. Μαθαίνουμε να ομιλούμε, να περπατούμε, να υπακούμε. Ακολουθούμε μία γενική σχολική εκπαίδευση πριν προσανατολισθούμε προς τις σπουδές της επιλογής μας ή εκείνες που το περιβάλλον μας έχει επιλέξει ως κατάλληλες για εμάς. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, είμαστε σε κύηση, αναμένοντας την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς μας, προτού η αστική πλειοψηφία επιτρέψει την αποτελεσματική ένταξή μας στο κοινωνικό σύστημα. Η κάθε γενιά αναλαμβάνει τη σκυτάλη από την προηγούμενη και την παραδίδει στην επόμενη.
Στο κάτω κάτω τι είναι η μύηση; Είναι η απόκτηση και η μετάδοση γνώσης!
Η Μαθητεία
Για να μυηθούμε σε έναν Κλάδο πρέπει να ακολουθήσουμε την ατραπό της Μαθητείας. Η Μύηση, με άλλα λόγια, είναι ουσιαστικά η δι’ επικοινωνίας λήψη οδηγιών και η πρακτική εφαρμογή αυτών. Αλλά είναι επίσης, κατ’ επέκταση, η διείσδυση στα μυστήρια που προορίζονται αποκλειστικά για τους μεμυημένους σε αυτόν τον Κλάδο. Εντασσόμεθα με αυτόν τον τρόπο σε μία κοινότητα της οποίας η ιδιαιτερότητα συνίσταται στο μοίρασμα μίας ειδικής ερμητικής γνώσης. Για παράδειγμα οι μουσικοί είναι εκείνοι που έχουν εμβαθύνει στη συμβολική γλώσσα της μουσικής, το ίδιο συμβαίνει και σε κάθε τέχνη ή επάγγελμα. Συνεπώς, αυτός που έχει περάσει τις δέουσες δοκιμασίες, που είναι αναγνωρισμένος από τους ομοίους του ως ολοκληρωμένος μύστης, είναι σε θέση με τη σειρά του να ανοίξει το δρόμο για νέους υποψηφίους.
Τι είναι όμως ειδικότερα η τεκτονική μύηση; Η απόκτηση και η μετάδοση εσωτερικής γνώσης! Όπως κάθε άλλος κλάδος, ο Ελευθεροτεκτονισμός μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.
Η Βασιλική Τέχνη
Γι’ αυτόν που δεν έχει μυηθεί στην Τέχνη αυτή, είναι προφανώς δύσκολο να εννοήσει το περιεχόμενό της. Γι’ αυτούς που την ασκούν, η εν λόγω Τέχνη είναι η πιο ευγενής από όλες και αποκαλείται «Βασιλική Τέχνη». Και παρότι αναφέρεται σε ένα συμβολισμό αναγόμενο στην «οικοδόμηση», εξ ου και η ονομασία «τεκτονισμός», ενδιαφέρεται για την ανθρώπινη ύπαρξη και τη Ζωή, καθώς και την καταγωγή και το σκοπό της. Η Βασιλική Τέχνη, κατ’ αυτόν τον τρόπο εργάζεται προς αναζήτηση των απαντήσεων στα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα: «Ποιος είμαι; Από πού έρχομαι; Πού πάω;»
Κάθε άτομο που ενδιαφέρεται για τη μελέτη αυτών των θεμάτων είναι δυνητικά σε θέση να ενταχθεί στον Τεκτονισμό, όπως ασκείται από τη Μεγάλη Στοά της Ελλάδος του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου (ΜΣτΕ ΑΑΣΤ). Το να εισαχθείς στη μυητική ατραπό σημαίνει να αντιλαμβάνεσαι τη σημασία του να αμφισβητείς και να βρίσκεις τη δύναμη να βυθίζεσαι με όλο σου το «είναι» στην εν λόγω ατραπό. Διότι, στο μέτρο που καμία αντικειμενική απάντηση ή λογική συζήτηση δε θα μπορούσε να ικανοποιήσει την αναζήτηση αυτή, τότε αυτό που χρειάζεται είναι «τα μυστήρια».
Η Βασιλική Τέχνη είναι διττώς εσωτερική. Αφενός υπό την έννοια ότι μεταδίδεται από μία μειοψηφία προσώπων που είναι αναγνωρισμένα και αποδεκτά, ενώ ταυτόχρονα διατηρείται ερμητικά κλειστή προς άλλα πρόσωπα. Αφετέρου, και αυτή είναι η πιο διαδεδομένη άποψη σήμερα, υπό την έννοια ότι αφορά έναν τομέα που ξεπερνά τη λογική κατανόηση και καταλαμβάνει τα μεγάλα μυστήρια της ύπαρξης. O θεμέλιος λίθος είναι ένα σύμβολο κατάλληλο να εκφράσει αυτή την μυστηριακή και υπερβατική πλευρά (υπό την έννοια της υπέρβασης της τρέχουσας κατάσταση του όντος). Η καθοδήγηση είναι, κατά κάποιον τρόπο, η κατασκευή ενός νέου μεμυημένου. Η δε λατινική ετυμολογία in-struere (σημ.: αναφέρεται στη λέξη instruction) σημαίνει «χτίζω εσωτερικά». Ωστόσο, ο θεμέλιος λίθος, ο οποίος στηρίζει το σύνολο του οικοδομήματος, δεν μπορεί να τοποθετηθεί παρά μόνο με εξωτερική παρέμβαση.
Πέραν των ερωταπαντήσεων…
Η μυητική λειτουργία δεν εξαντλείται σε μία υπαρξιακή αναζήτηση. Πρόκειται για μία μέθοδο που οδηγεί πέραν από την αμφισβήτηση. Σε τελική ανάλυση, τι σημασία έχει αν η «κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα». Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον να σκεφθεί κανείς το εξής: «Τι ενεφανίσθη πρώτα; Η ερώτηση ή η απάντηση;» Η απόκρισή μας στο ερώτημα αυτό μπορεί να φαίνεται στον αμύητο ότι αποτελεί ένα absurdum. Η μυητική μου όμως διαδρομή, με οδηγεί στο να σκεφθώ ότι η απάντηση υφίστατο πριν από την ερώτηση. Πιο συγκεκριμένα, ερώτηση και απάντηση ήταν συνενωμένες σε μία αδιαφοροποίητη ανώτερη οντότητα που μπορούμε να αποκαλέσουμε «Αλήθεια» και στην οποία ο αγνός άνθρωπος εντασσόταν εκ φύσεως. Επειδή δε, διαφοροποιήθηκε από την πρωταρχική ιερή φύση του, αποκόπηκε από την «Αλήθεια» και υπεισήλθε σε μία κατάσταση αμφισβήτησης. Εν τέλει, η μύηση, δεν είναι η αναζήτηση των απαντήσεων, αλλά η μεταστοιχείωση του όντος προκειμένου να εξευρεθεί η αγνότης στην πρωταρχική της κατάσταση και μέσω αυτής, να επανενσωματωθεί η ενιαία υπόσταση του όντος, στην «Αλήθεια».
Η ερώτηση περί Αλήθειας και η παραδοσιακή μύηση
Από μυητική άποψη, είναι ασφαλώς παράλογο να θεωρεί κανείς ότι κάθε άτομο κατέχει τη δική του αλήθεια. Η άποψη αυτή δεν έχει κανένα νόημα στο μέτρο που ο όρος «αλήθεια» (λόγω της υπερβολικής διαστολής του) απαξιώνεται.
Αντίθετα, ο Σκωτικός τύπος, όπως ειδικότερα ασκείται από την ΜΣΤΕ ΑΑΣΤ, επικαλείται μία Αλήθεια μοναδική και αμετάβλητη, ανώτερη, η οποία προέρχεται συμβολικά από το Πρωταρχικό Αίτιο. Δεν πρόκειται ούτε για φιλοσοφική υπόθεση ούτε για δογματική παραδοχή υπό θρησκευτική έννοια, αλλά είναι ένας λεπτοφυής τρόπος να προσεγγίσουμε τα μυστήρια της ύπαρξης και της δημιουργίας. Το πέρασμα από τη μονάδα στην πολλαπλότητα προηγείται αναγκαίως του εκφυλισμού. Μεταβαίνουμε από μία αρχική απλότητα σε μία κατάσταση πολλαπλότητας και διάλυσης. Στην εξελικτική αυτή διαδικασία, ένα αναγκαίο στοιχείο χάνεται: η συμμόρφωση προς τη φυσική και πρωταρχική τάξη. Η μύηση συνίσταται κατά κάποιο τρόπο, στην επαναφορά του όντος στην αρχική του δεκτικότητα, και μέσω αυτής στην επανένταξή του στην αναπόδραστη φύση του. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μία διαδικασία επαναφοράς από την πολλαπλότητα στην αρχέγονη μονάδα, καθώς και από την διάχυση του βεβήλου στην ενότητα του ιερού.
Όπως ακριβώς αυτή η άποψη δέχεται μόνο μία Αλήθεια, η μυητική διαδικασία επίσης εκλαμβάνει ως μία και αδιαίρετη την έννοια της Παράδοσης. […] Επικαλούμαστε συνεπώς την «Αρχέγονη Παράδοση» ή απλώς «Παράδοση». Δεν πρόκειται για παραδόσεις (πληθυντικός αριθμός), υπό την έννοια των εθίμων και των πολιτιστικών συνηθειών, αλλά για το μοναδικό χαρακτήρα του δεσμού που ενώνει τον Άνθρωπο με το Ιερό. Είμαστε πλέον πέρα από πολιτιστικούς και θρησκευτικούς κλάδους, μέσα σε ένα είδος πυρήνα που τους είναι κοινός, τον οποίο ο Frithog Schuon αποκάλεσε «η υπερβατική ενότητα των θρησκειών». Κατά μία άποψη, η Παράδοση είναι συνδεδεμένη με τον ιερό νόμο του σύμπαντος. Με άλλα λόγια, η παραδοσιακή μύηση είναι η αναζήτηση της ενσωμάτωσης του όντος στον αμετάβλητο άξονα της Αλήθειας. Αυτή η διαδικασία δεν χρειάζεται καμία επίδειξη ή απόδειξη ενώπιον τρίτων. Αφορά αποκλειστικά το ίδιο το άτομο.
Μία παραδοσιακή διαδικασία
Σε τι συνίσταται η μύηση τον 21ο αιώνα; Μία παραδοσιακή διαδικασία στην καρδιά των σύγχρονων εξελίξεων! Αυτή η φράση, μου φαίνεται ότι απαντά απόλυτα στην τελευταία ερώτηση που είναι ταυτόχρονα και επικεφαλίδα του κειμένου μας. Δεν διευκρινίζεται, ωστόσο, πώς πρέπει να γίνει κατανοητός ο όρος «παράδοση», γεγονός που παρέχει σε όλους την ευχέρεια επιλογής της ερμηνείας του. Κατά μία άποψη, ο Τεκτονισμός προσκαλεί σε μία επανασύνδεση με τις αξίες του, στην επιστροφή στο Ιερό. Δεν τίθεται θέμα άρνησης του σύγχρονου κόσμου. Τα μέλη της Τεκτονικής Δικαιοδοσίας μας, διάγουν βίο απόλυτα συνηθισμένο και είναι πλήρως ενταγμένοι στην κοινωνία. Αισθάνονται, εντούτοις, την ανάγκη να συναντηθούν στη Στοά για να αφιερωθούν στην μελέτη και να μοιραστούν λησμονημένες αξίες.
Ο τροχός (κύκλος) είναι ένα ακόμη φανερό σύμβολο. Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από το κέντρο, τόσο πιο πολύ υφιστάμεθα τις συνέπειες της κίνησης και της απομάκρυνσης. Αντίθετα, το κέντρο παραμένει ακίνητο, παρότι περιστρέφεται γύρω του. Αυτό αποκαλούσε ο Αριστοτέλης «ακίνητο κινητήρα». Το ιδανικό της μυητικής διαδικασίας θα ήταν η ταυτοποίηση του όντος στο κέντρο του τροχού, συμβόλου του κέντρου του κόσμου και έδρα του Πρωταρχικού Αιτίου.
[…] O άνθρωπος δεν έχει την τάση ούτε να πολεμά, ούτε να υφίσταται τις επιταγές της μαζικής κατανάλωσης. Είναι εκ φύσεως έτοιμος να ευδοκιμήσει σύμφωνα με τον κόσμο που τον περιβάλλει. Όταν ανατέλλει ο ήλιος, ξυπνάει και όταν πέφτει η νύχτα, κοιμάται για να ανακτήσει δυνάμεις. Δε θα επιζούσε παραπάνω από κάποιες εβδομάδες χωρίς να τραφεί με τα αγαθά που η Γη του προσφέρει, ή κάποιες ημέρες χωρίς να πιει νερό, ή λεπτά χωρίς να αναπνέει τον αέρα. Σταματά δε να ζει τη στιγμή που η φλόγα που θερμαίνει το κορμί του τον εγκαταλείπει. Έχουμε ακόμη συνείδηση αυτού του γεγονότος; Εξ άλλου, πού βρισκόμαστε σήμερα και ποιο σχέδιο ακολουθούμε για το αύριο; Θα έπρεπε να τιμούμε κάθε στιγμή της ζωής μας διότι τίποτα δεν είναι πιο πολύτιμο από αυτή.
Όσον αφορά το μέλλον, δεν σκέφτομαι παρά τρία πιθανά σενάρια. Ένα σενάριο καταστροφικό, όπου επτά δισεκατομμύρια άτομα, εγωιστικά και ανοργάνωτα, καθοδηγούμενα από μία μειοψηφία, θα οδηγούσαν την ανθρωπότητα στην καταστροφή της. Ένα σενάριο ουτοπικό, όπου, μία παγκόσμια προσέγγιση θα οδηγούσε στην επαναφορά της ανθρωπότητας στο πνευματικό της κέντρο και στην αρχική της αγνότητα. Ο τρίτος δρόμος είναι το ενδιάμεσο σενάριο: ένα μέρος της ανθρωπότητας συνειδητοποιεί την διαφθορά και τον οικουμενικό εκφυλισμό της και εργάζεται προς την εκ νέου επίτευξη ισορροπίας. Αυτά είναι τα σύγχρονα διακυβεύματα! Αυτός είναι ο σκοπός της μύησης στον 21ο αιώνα!
Εργαζόμενος επί της ίδιας της πνευματικής του χειραφέτησης, ο Ελευθεροτέκτων συμμετέχει σε ένα Έργο τεράστιο, για την επίτευξη της ισορροπίας στον κόσμο και στην ανθρωπότητα. Δεν πρόκειται για πράξεις κοινωνικές ή πολιτικές, αλλά απλά για μια προσπάθεια να ευθυγραμμίσει τον εαυτό του με τη Δημιουργία. Αρκεί ένα μέρος της ανθρωπότητας να εργάζεται τοιουτοτρόπως, ώστε όλος ο κόσμος να βελτιώνεται! Συνεπώς, από τις απαρχές του κόσμου, μυημένοι μεταδίδουν τις αξίες της Παράδοσης, λαμβάνοντας θέση στην κοσμική τάξη, αυτό που κατά κάποιο τρόπο είναι το «Γνώθι Σαυτόν»: Γνωρίζω ποιος είμαι, από που προέρχομαι και που πάω.
Συνεπώς, ο τεκτονισμός μετέρχεται μία μέθοδο που επιτρέπει στα μέλη του να ενταχθούν πλήρως στην αστική κοινωνία, ενώ παράλληλα εργάζονται επί της οντολογικής ισορροπίας του κόσμου. Μία ινδουιστική πραγματεία περί Αστρονομίας («Surya Siddhanta») που συνετάχθη πριν από 15 περίπου αιώνες, φαντάζεται το τέλος του κόσμου ως μία απορρύθμιση της κοσμικής τάξης. Επικαλείται δε την επικράτηση των ανθρώπων που καθοδηγούνται από τα ποταπά ένστικτα, την αποτυχία της άρχουσας τάξης, την απουσία πνευματικών αξιών, και τούτα με μία τέτοια ενάργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει κάποιον στην πεποίθηση ότι πρόκειται για μία περιγραφή του σύγχρονου κόσμου…
Το στοίχημα είναι εμείς πώς φανταζόμαστε το μέλλον του πολιτισμού μας… Ίσως τίποτε δεν έχει χαθεί ακόμα!
ΠΗΓΗ: Mostacci F., Qu’est-ce que l’initiation au XXI siècle? dans: Points de Vue Initiatiques, Revue de la Grande Loge de France, Vol.195, Mars 2020, p. 9 (Διά την προσαρμογήν: Σ.Κ)