Αδελφοί πιστεύω ότι όλοι μας έχουμε αναρωτηθεί τι ακριβώς είναι ο Τεκτονισμός, στον οποίο ενταχθήκαμε με την ελεύθερη θέλησή μας και ακολουθούμε πειθαρχούντες στα Συντάγματα, τους Κανονισμούς και τα κελεύσματά του. Κάποιοι μάλιστα αδελφοί μπορεί να αναρωτιούνται: εγώ τι κάνω εδώ;
Μπορούμε να πούμε γενικά, όπως ακούμε συχνά στο εργαστήριο – ναό, ότι ο Τεκτονισμός είναι ένα μυητικό φιλοσοφικό σύστημα, για την αναζήτηση της αλήθειας και την ηθική βελτίωση τη δική μας και των συνανθρώπων. Προτρέπει στην ηθική και πνευματική βελτίωση του ατόμου και της κοινωνίας, την αγαθοεργία, την φιλαλληλία και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Θα προσπαθήσουμε να δούμε τι κρύβεται πίσω από αυτά τα λόγια.
Ο Τεκτονισμός, όπως όλα τα συστήματα μύησης, διακρίνεται σε δυο επίπεδα. Αφενός σε ένα εξωτερικό επίπεδο που συνδέεται με τις διάφορες ηθικές επιταγές και παραινέσεις, την επιδίωξη της αρετής, τη φιλαλληλία, την δικαιοσύνη κλπ, είναι κατανοητό στον καθένα και σε αυτό το πνεύμα είναι οι απλές εξηγήσεις – ερμηνείες των οικοδομικών εργαλείων. Αυτά είναι θέματα χωρίς φιλοσοφική και μυητική σημασία μεν, με ανθρωποκεντρικό και κοινωνικό στόχο δε.
Τα ιδανικά της συμπεριφοράς που κηρύσσουν, δεν είναι ανώτερα από εκείνα που κάθε έντιμος μη μυημένος με καλά αισθήματα, θα έπραττε από μόνος του, ενώ οι ερμηνείες του συμβολισμού είναι προσαρμοσμένες σε μια κοινή νοημοσύνη. Από μόνα τους δεν δικαιολογούν την ύπαρξη ενός Μυστικού Τάγματος και έναν περίτεχνο οργανισμό για τη διαιώνισή τους και το μόνο τους πλεονέκτημα είναι ότι αποτελούν τη βάση του όλου οικοδομήματος για τις ανώτερες μορφές του θεωρητικού Τεκτονισμού και παρέχουν μια κοινή βάση στοιχειώδους κατανόησης και συμπεριφοράς στα μέλη μιας κοινωνίας, η πλειοψηφία των οποίων δεν επιδιώκουν τίποτε περισσότερο από καλή πνευματική και έντιμη συντροφικότητα και ευχάριστες (ψυχοκοινωνικές) σχέσεις.
Σε ανώτερο επίπεδο, ανήκουν θέματα μιας τελείως διαφορετικής τάξης θεώρησης, θέματα που μας συνδέουν άμεσα με παλαιότερα προηγμένα φιλοσοφικά μυητικά συστήματα, πέραν από τον νοητικό ορίζοντα της μέσης σημερινής αντιληπτικότητας, που είτε από έλλειψη διάθεσης του σημερινού αδελφού, είτε από έλλειψη κατάλληλης προετοιμασίας ή καθοδήγησης, αδυνατεί όχι μόνο να καταλάβει τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματός μας, αλλά και να αποκομίσει στο έπακρο την ωφέλεια που μπορεί από αυτό. Έτσι παραμένει ένα μυημένος μόνο κατ’ όνομα, ενώ γι΄αυτόν η αδελφότητα εκφυλίζεται σε ένα κοινωνικό και φιλανθρωπικό θεσμό που διέπεται από τις ίδιες αρχές που διέπει τον υλικό κόσμο για τον οποίο οι πόρτες του ναού είναι θεωρητικά κλειστές και στεγασμένες.
Η κοινωνικότητα, η φιλανθρωπία (σε ευρεία έννοια κυρίως) και η αλληλοβοήθεια και όχι απλά η οικονομική βοήθεια, ήταν και είναι οι παράπλευρες συνέπειες του Τεκτονισμού, ο οποίος όμως, πρωταρχικά ξεκίνησε σαν μια κίνηση που έγινε πίσω από τη σκηνή της δημόσιας ιστορίας για τη διαιώνιση μιας αρχαίας μυστικής διδασκαλίας, χάριν εκείνων που μπορούν να διακρίνουν και να ωφεληθούν από αυτήν σε μια εποχή πνευματικής στειρότητας, υλισμού και θρησκευτικών αναταραχών που διανύουμε ακόμα και σήμερα.
Η Τεκτονική αντίληψη και μεθοδολογία είναι μυστηριακής καταγωγής και χάνεται στα βάθη των αιώνων θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο Τεκτονισμός είναι ο πνευματικός κληρονόμος και συνεχιστής των αρχαίων μυστηρίων, θεματοφύλακας της εσωτερικής γνώσης που διασώθηκε μέχρι την ίδρυσή του μέσω ρωμαϊκών κολεγίων και των ιπποτικών ταγμάτων τουλάχιστον. Δεν έχει χρονολογική αφετηρία, ούτε γεωγραφικά όρια, αλλά η πηγή των ιδεών του είναι τόσο παλιά όσο και ο σκεφτόμενος άνθρωπος. Στο Σύνταγμα του Μ.Φρειδερίκου του 1786 που έθεσε τα θεμέλια του αρχαίου και αποδεδεγμένου Σκωτικού τύπου αναφέρεται ότι, «η αρχή του Τεκτονισμού ανάγεται στην κοιτίδα της ανθρώπινης κοινωνίας» κατά συνέπεια δε, είναι θεσμός παγκόσμιος.
Η ανώτερη επιδίωξη του Τεκτονισμού –καθώς και όλων των μυητικών σκηνωμάτων – να προσεγγίσει το Απόλυτο, βασίζεται στην Παράδοση, που οι αρχές και τα σύμβολά της αποτελούν τρόπο και κλειδί μετάδοσης. Με τον όρο δε «Παράδοση», υποδηλώνεται τόσο η πηγή της Γνώσης, όσο και ο τρόπος μετάδοσής της.
Ποιος ήταν όμως και είναι ο σκοπός της (κάθε) μυητικής διαδικασίας;
Είτε στην Ανατολή, είτε στην αρχαία Ελλάδα, ή την Αίγυπτο ή οπουδήποτε σε όλες τις εποχές, ο σκοπός αυτός υποδεικνύεται από το λακωνικό «γνώθι σεαυτόν» που ανεγράφετο στην μετόπη του μαντείου των Δελφών και σκοπεί στο να κάνει το άτομο να συνειδητοποιήσει ποια είναι η ρίζα και η βασική ουσία της ύπαρξής του. Η απελευθέρωση της ψυχής από την ύλη και της ύλης από την ψυχή, «η διεύρυνση της συνειδήσεως», της πνευματικής και ψυχικής υπόστασης του ατόμου, που εκφράζονται με την υλική υπόστασή του. Να γνωρίσει τους νόμους και τις λειτουργίες του Είναι του, που είναι όμοιοι (και ανάλογοι) με τους νόμους της φύσης. Μην ξεχνάμε ότι ο ίδιος ναός, συμβολίζει την εκδηλωμένη και αρμονική φύση που προήλθε από το χάος.
Βάσει της τεκτονικής μεθόδου, η μύηση αποτελεί μια συγκινησιακή προεργασία και αφήνουμε να επακολουθήσει η διανοητική επεξεργασία. Στον Τεκτονισμό ο μυούμενος τίθεται σε μια διεργασία μυητική (κραδασμικής δόνησης για τον ίδιο) και αφήνεται να αναζητήσει και να βρει προσωπικές απαντήσεις στα ζητήματα που θέτει κάθε επιμέρους μυητικό επίπεδο. Η ώθηση αυτή δίνεται με έναν σπινθήρα που δεν μπορεί να αναδυθεί από πουθενά αλλού, παρά από τα βάθη της ύπαρξης. Αυτόν τον μηχανισμό ενεργοποιεί-περισσότερο παρά ποτέ σήμερα- ο Τεκτονισμός προτάσσοντας τη Μύηση.
Η εφαρμογή αφενός της Τεκτονικής μυητικής και αφετέρου της φιλοσοφικής προσέγγισης εναπόκειται στα επιμέρους άτομα. Τα προσωπικά τους αποτελέσματα δεν έχουν κύρος, παρά μόνον εντός του χώρου της δικής τους προσωπικότητας (να πάλι η «εσωτερική διάσταση του Είναι»). Για τον λόγο αυτό η ελευθεροτεκτονική επιβίωσε των αιώνων, χωρίς ποτέ να γίνει ένα σύστημα στατικό, ένα σύστημα έτοιμων – και επομένως μη ανθρωπιστικών- ιδεών και ιδεωδών. Και η τεκτονική μύηση, βασίζεται σε μια ενιαία πανανθρώπινη συνείδηση, αποτελώντας μια κοινή παγκόσμια αντίληψη και μία από τις οδούς προσέγγισης της Αλήθειας του ΕΙΝΑΙ!
Για να συνειδητοποιήσεις όμως ένα πράγμα, δεν αρκεί να έχεις αντίληψη αυτού, αλλά να ταυτιστείς απόλυτα με αυτό. Ποια είναι όμως η βασική ουσία της ύπαρξής μας, με την οποία πρέπει να ταυτιστούμε;
Εδώ φτάνουμε στη ρίζα της Τεκτονικής σιγής και μυστικότητας.
Γιατί η βασική ουσία είναι κάτι ανείπωτο, άρρητο, κάτι πέρα από κάθε λεκτική και νοητική αντίληψη και όμως όχι πέρα από το συναίσθημα.
Για να εκφραστεί αυτό το άφατο, το άρρητο, με σκοπό την ανταλλαγή ιδεών, έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά ονόματα. Η Ανατολή το λέει Εαυτό (atman) μόνη αθάνατη πηγή της ζωής και των μορφών. Οι Έλληνες το έλεγαν Αυτό, Ένα και Αγαθόν. ΟΙ Εβραίοι το περιγράφουν με το ιερό και απρόφερτο τετραγράμματο ή ως Αδωνάι, ενώ οι Χριστιανοί το αποκαλούν Θεό. Ο Τεκτονισμός το περιγράφει –κατά την εκτίμησή μου- με διάφορους τρόπους, ως τη ζωτική και αθάνατη αρχή, ως Αδωνιράμ, ως τον ακτινοβόλο Αστέρα, ως ΜΑΤΣ, ως το Αιώνιο φως το περιέχον το παν, προς το οποίον το παν τείνει. Η ανθρώπινη νόηση αδυνατεί να αντιληφθεί αυτό πλήρως. Όπως όμως και να το χαρακτηρίσουμε, όσο αόριστη και ατελής και αν είναι η σκέψη μας, αυτό είναι εκείνο με το οποίο πρέπει να ταυτισθούμε συνειδητά γιατί όπως όλες οι διδασκαλίες δηλώνουν, το μυστικό των μυστικών είναι «ΕΣΥ είσαι ΑΥΤΟ». Με ποιο τρόπο; Το τυπικό μας καθοδηγεί «Μελετώντες την φύση, κατερχόμενοι εις το βάθος της συνειδήσεως και ιδίως εναρμονίζοντες τους εαυτούς μας με τον παγκόσμιο ρυθμό».
Αυτή η επιδίωξη, όχι απλά νοητικά αλλά στην πληρότητα της άμεσης εμπειρίας, ήταν ανέκαθεν και είναι ακόμα η επιδίωξη της σοφίας και ο σκοπός της μύησης. Είναι συνειδητοποίηση της βασικής ενότητας και ταυτότητας με το απόλυτο των απολύτων ότι, η ανθρώπινη ψυχή απορρέει από το θείο και δεν είναι ένας δυισμός.
Στο τυπικό του Α΄ βαθμού υπάρχει η φράση «ο Τεκτονισμός είναι θεσμός αφ΄ εαυτού προερχόμενος, απορρέων εκ του ορθού Λόγου και κατά συνέπεια παγκόσμιος. Έχει ιδίαν γένεσιν, η οποία ουδόλως θα πρέπει να συγχέεται με την αρχή των θρησκειών». Τούτο σημαίνει ότι ο Τεκτονισμός είναι θεσμός πηγαίος, προερχόμενος από την εσωτερική ανάγκη που έχει ο άνθρωπος που ποθεί να αγγίσει την αλήθεια και να ανελιχθεί προς την τελειότητα.
Το δόγμα, το θαύμα, η χάρις και η αυθεντία είναι ξένα προς την ελευθερία σκέψεως και συνειδήσεως του Τεκτονισμού. Η θρησκεία εντέλλεται το «πιστέψατε και θα εννοήσετε». Ο Τεκτονισμός και τα μυστήρια διακηρύσσουν «νοήσατε και θα πιστέψετε».
Η πίστη σε μια Δημιουργό Αρχή και η αθανασία της ψυχής, είναι το μόνο δόγμα που τίθεται από τα Συντάγματα του Τεκτονισμού, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για συμμετοχή σε αυτόν, αφήνοντας το «δόγμα» αυτό να ερμηνευτεί από τον καθένα. Έτσι στο χώρο του Τεκτονισμού χωρούν τόσο θρησκευόμενοι, όσο και σεμνοί στοχαστές που δεν θέλουν να φορέσουν την ταμπέλα του αγνωστικιστή και είναι ανοιχτοί στην υπέρβαση, που είναι ένας χώρος δυνητικός.
Ο λόγος γι’ αυτήν την επιμονή είναι ότι, αν ο Θεός και η συνειδητή ένωση μαζί του δεν είναι ο βασικός στόχος της μύησης, τότε δεν υπάρχει καμιά αξία, καμιά αρετή, κανένας σκοπός, στις μυητικές τελετές.
Η διαδικασία επίτευξης της αυτογνωσίας μέσω της μύησης συμβολίζεται με το περίζωμα. Αποτελείται από ένα τριγωνικό επικάλυμμα που αντιπροσωπεύει την πνευματική θεία ουσία, πάνω σε μια τετράγωνη βάση που αντιπροσωπεύει τον υλικό άνθρωπο, όπως ακριβώς είναι ατελής στη σάρκα. Το πρώτο είναι ο απόλυτα πραγματικός, ο αθάνατος και άφθαρτος εαυτός μας και το δεύτερο ο παροδικός φθαρτός και άρα, μη πραγματικός εαυτός μας. Η ένωση των δυο μερών του περιζώματος δείχνει την ένωση του πνευματικού και υλικού μέρους του οργανισμού μας. Το κατέβασμα του επικαλύμματος δείχνει την πτώση του πνεύματος στην ύλη, μια πτώση που δείχνει το χάσιμο της συνειδητότητος που η μύηση έχει σαν σκοπό να επαναφέρει απελευθερώνοντας την πνευματική ουσία από την υλική υποτέλεια και οι βαθμοί του Τεκτονισμού είναι η δραματοποίηση αυτής της απελευθέρωσης.
Από ομιλία μας.